کاروانسرای مدخان؛ جایی که معماری و طبیعت دست در دست هم داده‌اند

به گزارش آوای قیروکارزین، کاروانسرای مدخان، از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان قیروکارزین در استان فارس است که همچنان پس از گذشت سال‌ها در برابر زمین‌لرزه‌های مکرر منطقه مقاوم مانده است. این کاروانسرا که مربوط به دوره قاجاریه است، به دلیل معماری محکم و استحکام برج‌ها و دیوارهای آن، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی این منطقه به شمار می‌رود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان قیروکارزین با اشاره به ویژگی‌های خاص کاروانسرای مدخان و چالش‌های نگهداری آن در منطقه زلزله‌خیز، اظهار داشت: «کاروانسرای مدخان یکی از آثار برجسته شهرستان قیروکارزین است که به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه خود، همچنان با مشکلات زیادی در زمینه حفظ و نگهداری آن مواجه هستیم.»

ابراهیمی در ادامه به مشکلات فراوان منطقه در خصوص دیگر آثار تاریخی اشاره کرد و گفت: «یکی از چالش‌های بزرگ در این منطقه، زلزله‌خیز بودن آن است. بسیاری از بناهای تاریخی و آثار باستانی به‌دلیل وقوع زلزله‌ها و لرزش‌های زمین، آسیب‌های جدی دیده‌اند یا حتی از بین رفته‌اند. این وضعیت باعث شده که بخش زیادی از آثار تاریخی تنها به‌صورت تپه‌ها و سایت‌های تاریخی قابل مشاهده باشند.»

کاروانسرای مدخان، یکی از آثار برجسته تاریخی استان فارس، در روستای مدخان از توابع بخش مرکزی شهرستان قیروکارزین واقع شده است. این کاروانسرا که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده، با وجود قرارگیری در منطقه‌ای زلزله‌خیز، همچنان سالم و پابرجا باقی مانده است. این بنا به‌دلیل استحکام و معماری خاص خود، توانسته در برابر لرزش‌های زمین مقاومت کند.

کاروانسرای مدخان که مربوط به دوره قاجاریه است، در فاصله پنج کیلومتری شرق روستای مدخان و در جنوب غربی مخزن سد سلمان فارسی واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا 892 متر است. این بنا با استفاده از مصالح سنگ و ملات گچ ساخته شده و در چهار گوشه و در وسط اضلاع بیرونی آن هفت برج توپر قرار دارد که هدف آن‌ها تقویت استحکام و جنبه‌های حفاظتی کاروانسرا بوده است.

ورودی این کاروانسرا از ضلع شمالی است و پس از گذر از ایوان ورودی، وارد حیاط وسیع آن می‌شویم. در حیاط کاروانسرا سکوهایی برای بارانداز کاروانیان وجود داشته است. چهار ضلع کاروانسرا به‌صورت قرینه ساخته شده‌اند و در هر ضلع، یک ایوان به عرض سه متر و سه حجره در هر طرف قرار دارند. ورودی حجره‌ها طاق جناقی دارد و از طریق آن‌ها به فضای داخلی حجره‌ها وارد می‌شویم. این حجره‌ها دارای پوشش گنبدی هستند و در چهار گوشه کاروانسرا حجره‌هایی با ستون‌ها و طاق‌های جناقی قرار دارند که فضای بیشتری را فراهم کرده‌اند.